زهرا سلیمانی: بر اساس ارزیابی کارشناسان اگر دولت به سهم جوانان و زنان در کابینه توجه کند، بیش از ۵۰درصد کابینه دولت دوازدهم باید تغییر کند. کابینه دولت دوازدهم باید مطابق با مقتضیات زمان، توقعات و انتظاراتی که مردم دارند شکل بگیرد. از سوی دیگر باید ترکیب آن مطابق شعارهای رئیس‌جمهور در دوران انتخابات باشد. این در حالی است که در دولت یازدهم به اشتغال زنان بها داده شد و حتی در بالاترین پست‌های مدیریتی نیز زنان حضور موثر داشتند، اما با توجه به ظرفیت این قشر دولتمردان می‌توانند نسبت به حضور آنها بیش از گذشته اقدامات مناسب را اتخاذ کنند. امید است بر اساس وعدههای رئیس‌جمهور در مناظرهای قبل از انتخابات کابینه دولت دوازدهم با رویکرد متفاوت از کابینه دولت یازدهم شکل گرفته و زنان بیش از پیش امکان فعالیت داشته باشند. آنچه در ادامه می‌خوانید نظرات طیبه سیاوشی شاه عنایتی، نماینده مردم تهران در مجلس است.
سهم زنان را در کابینه دولت دوازدهم چگونه ارزیابی می‌کنید؟ این در حالی است که زنان در دولت یازدهم سهم اندکی از کابینه را به خود اختصاص داده بودند.
بنابر اصل بیستم قانون اساسی زن و مرد به‌طور یکسان در حمایت قانون قرار دارند و از حقوق انسانی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با رعایت موازین اسلام برخوردارند. همچنین اصل بیست و یکم قانون اساسی معطوف به حقوق زن است. بر اساس این اصل برابری زن و مرد در قانون اساسی کشور به کرات مطرح شده است، طبیعتا بعد از گذشت چهار دهه از انقلاب اسلامی در کشور باید این امر محقق شود. این مقوله باید از لحاظ مشارکت سیاسی مورد توجه ویژه قرار گیرد. این در حالی است که توجه به مشارکت سیاسی زنان به هیچ عنوان سهم گیری نیست، بلکه مطالبات زنان باعث احقاق بخشی از عدالت اجتماعی در جامعه می‌شود. در دولت دوازهم می‌توان با توجه به مطالبات زنان در افزایش مشارکت سیاسی آنها در جامعه تاثیرگذار بود. امید است در آینده نزدیک وعدههای رئیس‌جمهور در دولت یازدهم و دوازدهم در زمینه افزایش حضور زنان در سمت‌های مدیریت کلان محقق شود. چندی پیش معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده بر اساس رایزنی‌های انجام شده از حضور سه وزیر زن در کابینه دولت دوازدهم خبر داد. نمایندگان زن مجلس نیز درباره احقاق مطالبات زنان در کابینه دولت دوازدهم در تلاش هستند.
با توجه به روحیه و نگرش رئیس‌جمهور در زمینه فعالیت زنان در پست‌های کلیدی چرا این قشر در دولت گذشته آن طور که باید و شاید نتوانستند به جایگاه خود دست یابند؟
در جامعه ما بر اساس باورهای موجود از حضور زنان در رده‌ها و سمت‌های مدیریت کلان ممانعت می‌شود. هم اکنون ۶۰درصد زنان در جامعه ما از تحصیلات دانشگاهی برخوردار هستند. اغلب زنان تحصیلکرده و توانا در کشور در سمت‌های معاون و مدیران میانی فعالیت می‌کنند. با توجه به درخواست‌های دولت، زنان بر سر صندوق‌های رأی حاضر شده و در انتخابات به عنوان یک مشارکت سیاسی حضور فعال داشتند. طبیعتا نمی‌توان ظرفیت این قشر را در زمان بعد از انتخابات نادیده گرفت یا حضور آنها را در دولت کم ارزش قلمداد کرد. حضور زنان در کابینه دوازدهم به چگونگی جلب اعتماد آقای روحانی برای فعالیت زنان در مجلس بستگی دارد. با توجه به تلاش‌های دولت در زمینه احقاق عدالت اجتماعی در برنامه ششم توسعه باید به این امر تاکید کرد که دولت روحانی در زمینه فعالیت زنان در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و… در سمت‌های مدیریتی به اتخاذ تصمیمات و اقدامات لازم پرداخته است. بی شک در آینده نزدیک شاهد اجرای تصمیمات جامع در زمینه فعالیت بیش از پیش زنان در جامعه هستیم.
با توجه به اینکه در کتاب‌های درسی از مبحث سقف شیشه‌ای به عنوان یکی از موانع پیشرفت زنان در عرصه‌های مختلف اجتماعی یاد می‌شود. به نظر شما این امر در فعالیت زنان کشور تاثیر گذار است؟
امروزه مقوله سقف شیشه‌ای به یک مبحث کلیشه‌ای تبدیل شده است، اما این امر در بی‌توجهی یا کم توجهی به قابلیت‌های زنان در عرصه‌ها و سمت‌های کلان جامعه کاملا صحیح است. باید دانست که سقف شیشه‌ای و موانع پیشرفت کاری زنان فقط در ایران متداول نیست، بلکه در اغلب کشورهای دنیا این مقوله مشاهده می‌شود. در کشور ما بنا به دلایل سنتی و مذهبی با حضور زنان در جامعه بیش از یک حد تعیین شده از سوی خانواده‌ها یا عرف جلوگیری می‌شود. برای مثال با بررسی فعالیت کارمندان در یک وزارتخانه یا اداره مشاهده می‌شود که در ابتدا بسیاری از زنان و مردان در یک سمت به فعالیت پرداخته، اما بعد از گذشت مدتی زمینه پیشرفت شغلی برای مردان فراهم شده است. این در حالی است که در اغلب موارد زنان همچنان در حد یک کارشناس به فعالیت می‌پردازند. در بررسی شرایط موجود باید گفت که اگر ملاک شایسته سالاری باشد باید در این مدت امکان ارتقای سمت زنان نیز وجود داشت.
امروزه علاوه بر زنانی که دارای تحصیلات دانشگاهی و آماده ورود به بازار کار هستند، درصد قابل توجهی از زنان شاغل نیز دارای مدارج بالای دانشگاهی‌اند. در واقع سطح تحصیلی زنان در طول یکی دو دهه اخیر به یکباره متحول شده و گرایش شدیدی در زنان برای تحصیلات در مقاطع تحصیلات تکمیلی و به تبع آن جست‌و‌جو برای اشتغال مناسب به وجود آورده است. در این شرایط چرا از قابلیت زنان در سمت‌های مدیریتی استفاده نمی‌شود؟ آیا این امر به دلیل نداشتن مهارت در بین زنان است؟
آموزش در دانشگاه‌های کشور برای مردان و زنان جامعه به یک شیوه ارائه می‌شود. در بین زنان و مردان جامعه نیز مهارت آموزی به یک سبک تعلیم داده می‌شود. پس با این تفاسیر نبود مهارت یا تحصیل به شیوه تئوری را نمی‌توان ملاک مناسب در کم توجهی به فعالیت زنان در عرصه‌های مدیریتی کلان دانست. این طرز تفکر باعث تضعیف جایگاه زنان جامعه می‌شود. در جامعه ما مردان و زنان به یک میزان تحت مهارت آموزی و آموزش قرار می‌گیرند، اما در عمل سهم حداقلی در تصاحب پست‌های مدیریتی و حتی اشتغال دارند.
پس با این تفاسیر می‌توان به این امر تاکید کرد که در کشور ما تفکر مرد سالار از ورود زنان به عرصه‌های مدیریتی و پیشرفت‌های شغلی جلوگیری می‌کند.
بله، برای مثال بنده در صحن مجلس بارها شاهد چنین تفکر و بی‌توجهی به حضور زنان در عرصه‌های مدیریتی بودم. برای تغییر این نگرش باید به شکل مناسب و در طولانی‌مدت اقدامات فرهنگی انجام داد. همچنین تغییر چنین نگرشی نیازمند همت عالی از سوی دختران و زنان جامعه است. در این وضعیت باید بتوان از طریق آموزش در مقاطع پیش از دبستان تابوهای شکل گرفته در ذهن دختران و پسران جامعه را از بین برد. امروزه در کشورهای پیشرفته کودکان تحت آموزش‌های مستمر قرار گرفته و به این شکل آنها در بزرگسالی تصمیمات خود را به شکل کاملا منطقی اتخاذ می‌کنند. در این شیوه آموزش، فرد از دوران کودکی می‌آموزد که هر یک از افراد در جامعه بر اساس شایستگی و قابلیت‌هایشان به فعالیت می‌پردازند، نه جنسیت.
در این زمینه فراکسیون زنان مجلس برنامه ویژه‌ای در دست انجام دارد؟
بله، یکی از دغدغه‌های فراکسیون زنان مجلس احقاق حق زنان در عرصه‌های مختلف است. امید است مجلس با همکاری معاونت زنان ریاست‌جمهوری بتواند در زمینه دستیابی حقوق زنان بر اساس شایستگی‌هایشان اقدامات مناسب انجام دهد.
