اکرم سادات حسینی_خبرنگار
از آغاز خلفت نخستین زن تا زمان معاصر همواره مناقشات بسیاری برای تعامل و تعادل زندگی اجتماعی زنان شکل گرفته اسناد تاریخی و مدارک باستان شناسی نیز حکایت از ظرفیت ها و رویدادهای زندگی زنان در مقاطع تاریخی دارند با این حال مسیر پر از سنگلاخ رسیدن به یک زندگی عادی و عاری از خشونت در جهان معاصر نیز همچنان پر فراز و نشیب است، عوامل متعدد قومی و عقیده ای همچنین عرف ها و عادت های اجتماعی و محلی بر حقوق انسانی زنان سایه سنگینی افکنده است با وجود هزار راه رفته جامعه زنان شاید بی راه نباشد اگر بگوم که هزاران راه نرفته باقی است پس هر کدام از ما زن یا مرد تفاوت ندارد باید پاشنه کفش را بلند کرده و کمر همت را محکم تا در این راه که نتیجه آن صلح و عشق و دوستی و آرامش است طی طریق کنیم تا در آرامش و آسایش زنان، مادارن، خواهران، دختران و زنی که همراه و همسر زندگی است جهانی شاد و کم رنج تر را تجربه کنیم باشد که همسفران خوب و مستحکمی باشیم.
جلسه آشنایی با اسناد و مدارک سازمان ملل متحد با تأکید بر مسائل زنان هشتم مارس به مناسبت روز جهانی زن در مرکز اطلاع رسانی سازمان ملل متحد با همکاری انجمن ایرانی مطالعات زنان و انجمن علمی دانشجویی روابط بین الملل دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد.
در این نشست نازنین قائم مقامی کتابدار مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد و منیره بصیر کارشناس صندوق جمعیت ملل متحد با ارائه سخنانی ضمن تدریس اسناد ملل بخش های مختلف سایت httpwww.unwomen.orgen سازمان ملل در حوزه زنان را معرفی و روش های بهره برداری از این سایت را به فعالان حوزه زنان و پژوهشگران متخصص این حوزه آموزش دادند.
دولت بلغارستان با ۹ وزیر زن رتبه نخست و ایران رتبه ۱۳۹ جهانی است
کتابدار مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد در بخشی از این نشست با ارائه گزارش هایی از سازمان ملل متحد از نظر تعداد وزراء با وجود آنکه جمهوری اسلامی ایران وزیر زن ندارد از نظر حضور زنان در جلسات کابینه زنان را در سطح وزارت در نظر گرفتند و ایران رتبه ۱۳۹ را در بین کشورهای دیگر دارد و سه کشور وضعیت یکسان دارند در این رتبه که سه کشور در کابینه خود از ۳۱ عضو سه عضو یا وزیر زن دارند و این یعنی ۹٫۷ درصد عضو کابینه دولت را در این سه کشور زنان تشکیل می دهند.
بلغارستان در کابینه ۱۷ نفری خود با ۹ وزیر زن ۵۲٫۹ درصد کابینه این کشور را زنان تشکیل دادند و رتبه دوم کشورهای دارای بیشترین وزرای زن را کشور فرانسه دارد.
با ۱۷ نماینده زن رتبه ۱۷۷ جهان را داریم
همچنین از منظر رتبه کشورها بر اساس تعداد زنان در پارلمان بر اساس جدول و رتبه جهانی اعلام شده که کشور ما ایران با ۱۷ نماینده زن در بین کشورهای دارای نماینده زن در پارلمان ۱۷۷ است و این رتبه با کشور مالدیو در یک سطح است.
کمپین سکوت را بشکنید دبیرکل ملل متحد
قائم مقامی در بخش دیگری از نشست روز جهانی زن با پخش فیلم و مستند گوشه هایی از واقعیت های زندگی زنان و دختران را در کشورهای کمتر توسعه یافته به نمایش گذاشت و با نمایش بخش هایی از سایت سازمان ملل متحد به کمپین حذف خشونت علیه زنان که توسط دبیر کل سابق سازمان ملل متحد آقای بانکیمون راه اندازی شده بود و مجموع خشونت های علیه زنان را محکوم می کند و در صدد دستیابی به راه و روش هایی است که شادی و زندگی مناسب و انسانی را برای زنان جهان به دور از تبعیض فراهم کند و شعار این کمپ سکوت را بشکنید است.
وی خاطرنشان کرد: خشونت خانگی مربوط به کشور خاصی نیست و در پیشرفته ترین کشورها هم شاهد انواع خشونت خانگی هستیم، مانند کودک آزاری در خانواده های سوئد که اعتیاد به الکل دارند و موارد شایع دیگر که گزارش های رسمی نشان می دهد و حتی بالاترین آمار خودکشی در کشورهای پیشرفته گزارش می شود و این موارد صرفاً محدود به کشورهای کمتر توسعه یافته و در حال توسعه همچون ایران نیست.
خشونت خانگی در بسیاری از کشورها جرم نیست
در بخش دیگری از نشست آشنایی با اسناد و مدارک سازمان ملل متحد اعلام شد که هم اکنون در جهان از هر ۱۰ زن هفت نفر تجربه خشونت علیه زنان را تجربه کردند و البته بر اساس آمارهای دیگری ۶۰۳ میلیون زن در کشورهایی زندگی می کنند که خشونت خانگی در آن کشورها جرم نیست.
از نظر محدوده سن، خانم های بین سن ۱۵ تا ۴۴ بیشتر در معرض خشونت خانگی هستند، مرگ و میر خشونت خانگی از مرگ و میر ناشی از جنگ، سرطان و انواع بیماری ها همچون ایدز و مرگ ناشی از حشره مالاریا و نظایر آن بیشتر است. هر چند بخش های قابل توجهی از مرگ ناشی از بیماری ایدز ناشی از خشونت علیه زنان است و قطعنامه هایی که شورای امنیت در رابطه با مسئله خشونت خانگی صادر کرده متعدد است و معروفترین آنها قطعنامه ۱۳۲۵ است و در پی آن قطعنامه های تکمیلی که بر اساس انواع خشونت های علیه زنان صادر شده است و قطعنامه ها شامل دو قسمت مقدماتی و اجرایی است و در اجرایی افعال ای اس دارند و در مقدماتی آی ان جی دارند و پیشینه آن قطعنامه ذکر می شود و خشونت هم درجات مختلفی دارد و از خشونت کلامی و رفتاری تا جسمی و جنسی می شود و برای جمع آوری آمار و منابع در این سطح بعضی از کشورها آمار و ارقام مربوطه را ارائه می دهند و بعضی از کشورها آمارهایی ندارند و یا ارائه نمی دهند و از سویی از طرف افراد مورد آزا و خشونت نیز به مراکز رسمی گزارش داده نمی شود.
شعار روز جهانی زن: زنان روستایی و شهری که متحول می کنند زندگی زنان را
نازنین قائم مقامی در بخش دوم این نشست اظهار کرد: سازمان ملل برای روزهای بین المللی در هر سال یک شعار خاص انتخاب می کند و شعار امسال روز جهانی زنان در سال جاری در ارتباط با زنان روستایی است، زنان روستایی و شهری که متحول می کنند زندگی زنان را… .
نقشه راهی برای صلح و توسعه پایدار
در سال ۲۰۰۰ آقای کوفی عنان گزارشی تهیه کرد با همکاری کشورهای جهان که عضو سازمان ملل متحد هستند و آغاز این گزارش با عبارت: «ما مردم ملل متحد… » و به همین عنوان هم مشهور شد که در آن گزارش از سران کشورهای عضو خواسته شده بود تا برای دنیای بهتر و سازمان ملل بهتر نقشه راه ترسیم کنند و این اعلامیه صادر شد، همانطور که اعلامیه جهانی حقوق بشر هم یک قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل است.
بر این اساس مقرر بود کشورهای عضو سازمان ملل متحد طی ۱۵ سال آینده برای جهان نقشه راه که توصیه ای برای کشورهای عضو بود ترسیم کنند و آن را اجرا کنند، در مجموع ۸ راهکار با همکاری کارشناسان و مقامات ارشد همه کشورها تهیه و ترسیم شده تا بر اساس آن ۸ راهکار کشورهای جهان بتوانند طی ۱۵ سال فقر مطلق را به نصف کاهش داده و پس از آن آموزش ابتدایی برای همه افراد تابع کشور خود برقرار کنند و البته در موضوع آموزش تأکید بر آموزش دختران بود پس از دو راهکار اصلی راهکار سوم ارتقاء برابری جنسیتی و توانمند سازی زنان و در پی آن راهکار چهارم در رابطه با مرگ و میر کودکان و کاهش مرگ و میر کودکان بود همچنین راهکار پنجم به بهبود بهداشت مادران اختصاص داشت و مورد ششم مبارزه با گسترش بیماری ایدز و ویروس آن، مالاریا و سایر بیماری ها است، راهکار هفت حصول اطمینان از پایداری محیط زیست، و راهکار هشتم ایجاد مشارکتی جهانی برای توسعه بود.
و نقشه راه جدید تا سال ۲۰۱۷ است و بر اساس حفظ صلح و امیت بین المللی و بعد از آن دستیابی به توسعه پایدار که شامل ۱۷ آرمان است. به عبارتی بخش عمده این آرمان ها در مدت سه دهه اخیر و پیش رو معطوف به زنان است با این وجود راه نرفته بسیار است.
زنان تنها مالک ۲ درصد املاک جهان هستند
جالب است بدانید که از منظر استقلال اقتصادی تنها با تکیه بر مالکیت تنها دو درصد از مالکیت زمین در همه دنیا در اختیار زنان است و در بسیاری از کشورها استقلال اقتصادی زنان در برابر مردان نابرابری کامل دارد. کنترل بر منابع آب و زمین از موانع برابری اقتصادی زنان است و گاهی عرف در کشوری همچون کشور ایران چنان غلبه ای بر قانون و حقوق مسلم افراد دارد که حتی مالکیت و حقوق فردی را در اموری چون ارث زن ها از بین می برد و زنان از حق خودشان محروم هستند.
با این وجود وقتی در جامعه بین المللی از راهبردهای عملیاتی صحبت می شود برای ارتقاء حقوق اقتصادی زنان با ارائه وام های خُرد عملاً این قدرت هم در دست مردان است.
مسائل متعددی چون مهاجرت و تأثیرگذاری آنها بر وضعیت زنان از ازدواج مهاجران با زنان تا تأمین منابع مالی آنها تأثیر دارد و وقتی وارد حاشیه شهرها می شوند این تضاد بیشترین آسیب را به زنان می زند.
تهیه اهداف هزاره توسعه با مشارکت مردم جهان
ادامه نشست آشنایی با اسناد و مدارک سازمان ملل متحد با تأکید بر مسائل زنان با حضور منیره بصیر کارشناس صندوق جمعیت و توسعه ملل متحد در تهران برگزار شد، و ضمن مرور اهداف توسعه هزاره سازمان ملل مباحث مربوط به اهداف صندوق جمعیت و توسعه ملل متحد در تهران پرداخته شد.
بصیر با یادآوری آنکه اهداف توسعه پایدار با همکاری گروه های مردمی تهیه و تدوین شده است، گفت: ۱۷ هدف به عنوان آرمان یا اهداف توسعه پایدار تصویب شده است و یکی از اهداف مهم این است که هیچ کس را پشت سر نگذاریم و در رابطه با آن اهداف همه کشورها برابر هستند و هیچ کشوری بر کشور یا کشورهای دیگر برتری ندارد.
یک قرن مبارزه تا رسمی شدن «روز جهانی زن»
وی با اعلام سوابق جهانی روز زن در تاریخ ملل متحد به تجمع، تظاهرات، مبارزات و اعتراض های مربوطه پرداخت و بیان کرد: امروز، روز جهانی زن هست و جالب است بدانید اولین بار در آمریکا صحبت از «روز ملی زن» شد در تاریخ ۲۸ فوریه ۱۹۰۹ به ابتکار حزب سوسیالیست و در یادبود اعتصاب «اتحادیه جهانی زنان کارگر صنایع پوشاک» مراسم ویژه ای با نام «روز ملی زنان» برگزار شد و پس از آن زنان آمریکا همه ساله تا سال ۱۹۱۳ میلادی آخرین یکشنبه ماه فوریه جشن مشابهی برپا کردند.
پس از آمریکایی ها زنان سوسیال جامعه اروپا نیز وارد عمل شدند به این ترتیب در سال ۱۹۱۰ میلادی در جریان دومین کنفرانس بین‌المللی زنان کارگر که در دانمارک برگزار می‌شد، پیشنهاد نامگذاری روزی جهانی برای زنان ارائه شد. کلارا زتکین، سوسیالیست مشهور آلمانی و رهبر دفتر زنان حزب سوسیال دموکرات آلمان از مدافعان این نامگذاری بود. بیش از ۱۰۰ نماینده زن از ۱۷ کشور مختلف که در این کنفرانس حضور داشتند، با ایدۀ نامگذاری چنین روزی موافقت کردند.
گام ها ی اولیه: حق رأی دادن، حق آموزش و حق کار زنان
یک سال بعد از آن در تاریخ ۱۹ مارس ۱۹۱۱ میلادی، پیرو تصمیمی که در دومین کنفرانس بین‌المللی زنان کارگر گرفته شده بود، بیش از یک میلیون زن و مرد در کشورهایی همچون اتریش، دانمارک، آلمان و سوئیس به خیابانها آمدند. آنها خواستار حقوقی همچون حق رای دادن، حق آموزش، حق کار در نهادهای عمومی و دولتی برای زنان و رفع تبعیض‌ها علیه آنها شدند.
زنان کارگر که در حادثه آتش سوزی جان باختند
تنها یک هفته پس از برگزاری این راهپیمایی میلیونی در اروپا، حادثه تلخ آتش سوزی «کارخانه تری‌انگل» (Triangle Fire) در شهر نیویورک روی داد که در جریان آن ۱۴۰ زن کارگر جان باختند. وقوع این فاجعه یک بار دیگر توجه‌ها را به سوی آمریکا و شرایط و قوانین کار در آنجا و وضعیت زنان کارگر جلب کرد و این مساله در کانون توجه برگزار کنندگان مراسم روز جهانی زن نیز قرار گرفت.
در سال ۱۹۱۳ میلادی در آستانه وقوع جنگ جهانی اول و در بهبوحۀ مبارزه تشکل‌های مختلف برای حفظ صلح، زنان روسیه نیز این فرصت را یافتند تا اولین مراسم روز جهانی زن را در آخرین یکشنبۀ ماه فوریه برگزار کنند.
از سال ۱۹۱۴ میلادی برگزاری مراسم روز جهانی زن از آخر فوریه به ۸ مارس منتقل شد و در این روز زنان در بخش عمده‌ای از کشورهای اروپا برای اعلام مخالفت خود با جنگ و اعلام همبستگی زنان به خیابانها آمدند.
اعتصاب «نان و صلح» زنان تا برکناری سزار روسی
در آخرین یکشنبه ماه فوریه سال ۱۹۱۷ میلادی زنان روسیه در مخالف با خط مشی سیاستمداران این کشور و اعتراض به کشته شدن بیش از ۲ میلیون سرباز روس در جریان جنگ جهانی اول، دست به اعتصاب «نان و صلح» زدند. با وجود مخالفت سیاستمداران، اعتصاب زنان برای چهار روز ادامه یافت تا اینکه در نهایت سزار مجبور به کناره گیری شد و دولت موقت نیز به زنان حق رای اعطا کرد.
در سال ۱۹۷۵ میلادی برای اولین بار روز جهانی زن توسط سازمان ملل متحد نیز جشن گرفته شد. این سازمان درنهایت در دسامبر ۱۹۷۷ میلادی با تصویب قطعنامه‌ای در مجمع عمومی این روز را به رسمیت شناخت.
چندین دهه پیش دختران ایرانی حق تحصیل نداشتند
در ادامه کارشناس صندوق جمعیت و توسعه ملل متحد در تهران با تحلیل کلمه جنسیت اظهار کرد: خیلی کلمه خوبی نیست بعضی کشورها کلمه جنسیت اجتماعی را مطرح می کنند و جنس بیولوژیک است و خیلی کم پیش می آید که بین دو جنس قرار گردفتن چرا که انسان عموماً یا زن هست یا مرد، امری ثابت و اجتماعی است و از نظر زمان و مکان به نوعی مفهومی است و منظور از آن هویت اجتماعی انسان است و مرزهایی که مردها و زن ها دارند. در این میان جنسیت مهم نیست بلکه رفتارها و نقش های انسان مهم است. در حالیکه برای همه مسئال جنسیتی یک باورهای عمیقی است و انسان از وقتی چشم باز می کند در معرض آموزش های مستقیم و غیر مستقیم مربوط به جنسیت قرار می گیرد و این آموزش ها باورهای عمیق او را شکل می دهد.
وی ضمن مروز برخی از واکنش های جنسی یادآور شد: به عنوان مثال ۷۰ سال قبل در روستاهای ایران همه دخترها حق تحصیل نداشتند و یا در اروپا مردها یک کارهایی را عرفاً انجام نمی دادند مانند بردن کالسکه کودک، خیلی از جاهای دنیا مردها نان آور خانواده هستند و زن ها نقش مراقبتی دارند و اینها رفتارهای اجتماعی انسان در قالب زن و مرد بودن است و زن ها معمولاً تحت سرپرستی یک مرد هستند.
ضرورت آموزش مردان برای رفع تبعیض و خشونت علیه زنان
بصیر همچنین با بیان اینکه صندوق جمعیت ملل متحد برای برقراری برابری جنسیتی کار می کند، گفت: برابری جنسیتی یعنی برابری در موقعیت های یکسان و این به آن مفهوم است که به دختر و پسری که متولد می شوند موقعیت یکسان داده شود و از آنجا که زنان از بسیاری از موقعیت ها محروم بودند لاجرم باید برای توانمند سازی زنان و برای ارتقاء موقعیت زنان تلاش کرد و البته در این میان موقعیت و آموزش ویژه برای مردان سالها از قلم افتاد و به مردها نپرداختیم. در حالیکه مسائل خشونت علیه زنان و بیماری هایی چون ایدز را برای زنان دنبال می کردیم از خشونت علیه مردان و بیماری برای آنها غافل بودیم و آموزش پیشگیری از خشونت و رفع تبعیض های جنسیتی زنان به مردان را رائه نکردیم.
ارتقاء سلامت باروری هدف یک صندوق جمعیت ملل متحد در ایران
وی با ارائه مطالب خود گفت: ما در ایران چکار می کنیم؟ در حالیکه نیمی از جمعیت دنیا زن هستند و بیشتر کشورها بر مسائل زنان به نوعی از منظرهای اجتماعی، سیاسی و نظایر آن حساس هستند و هیچ کشوری نیست که به برابری جنسیتی رسیده باشد ما چهار برنامه را دنبال می کنیم و این چهار برنامه عبارتند از: ارتقاء سلامت باروری و کاهش مرک و میر مادران، پیشگیری از ایدز در زنان آسیب پذیر، ترویج تدوین قوانین دوستدار خانواده و افزایش مشارکت زنان در نیروی کار و توانمندسازی زنان سرپرست خانوار و زنان سالمند.
استقلال اقتصادی زنان ضامن فرزندآوری
کارشناس صندوق جمعیت و توسعه ملل متحد در تهران یکی از نقش های مهم زنان را باروری و تولید مثل عنوان کرد و یادآور شد که این مهم برای جوامع از اهمیت بسیاری برخوردار است و برای افزایش جمعیت معمولاً هر طرح و برنامه ای اجرا کردند با شکست مواجه شدند جر مواردی که زنان موقعیت اشتغال و فعالیت های اقتصادی و اجتماعی را همزمان با باروری و مادر شدن به دست آوردند. تنها در این صورت زنان تشویق به مادر بودن شدند که امکان فعالیت های آنها سلب نشود و مهدهای کودک به یاری مادران برای نگهداری از کودکان بیایند. جالب است که در کشور روسیه مدلی را اجرا کردند که در آن یک روز ملی مردها برای بچه دار شدند تعطیل و والدین کودکان متولد شده در نتیجه چنین روزی مستحق دریافت جایزه ای چون یک اتومبیل سواری بودند و این طرح هم با تبعات اجتماعی با شکست مواجه شد.
